Onthulling kunstwerk Halifax

Zaterdag 18 juni wordt op de crashlocatie van de Halifax DT795 nabij molen de Vlijt in Wapenveld, een kunstwerk onthuld dat gemaakt is uit de wrakstukken van de bommenwerper die in september 2014 geborgen zijn.

Het kunstwerk is gemaakt door Henk Vels uit Wapenveld. Hij noemt zichzelf geen kunstenaar maar is wel een man met veel creativiteit en de vaardigheden om weerbarstige materialen zijn wil op te leggen.

Het kunstwerk bestaat uit een 'vogel' die uit de wrakstukken van de Halifax oprijst als symbool van vrijheid. Het is geplaatst op een stalen tafel met drie poten. Op de tafel zijn zeven schakels gemonteerd met daarin de namen van de zeven bemanningsleden. Henk koos voor schakels omdat die ook deel uitmaken van het logo van de RAF waarvan het 158ste squadron waartoe de Halifax behoorde, deel uitmaakte. De resten van de bommenwerper zijn met zeven bevestigingspunten vastgemaakt op de tafel, eveneens verwijzend naar de zeven bemanningsleden. De vogel is gemaakt uit een zuurstoftank en messing onderdelen van het vliegtuig. In de poten van de tafel zijn drie teksten uitgesneden: '158ste squadron', de crash-datum '3 april 1943' en de tekst 'For our freedom'. De motivatie voor Henk Vels bij het maken van het kunstwerk is dat hij het eerbetoon en respect aan de bemanningsleden die vielen voor onze bevrijding, heeft willen verbeelden.

Het vliegtuig stortte op 3 april 1943 neer nabij molen de Vlijt in Wapenveld, het huidige bezoekerscentrum Vrieze's Erfgoed. De romp van het toestel boorde zich in de dijk langs het Apeldoorns kanaal. Daarbij kwamen de zeven bemanningsleden om het leven.

De bemanning van het vliegtuig bestond uit

• Frederick Henry Blake (26) uit Oregon (USA), piloot

• Rodney Webber (21) uit California (USA), koepelschutter

• Thomas Victor Trollope (22) uit Walthanstow (Engeland), staartschutter

• Philip Henry Eldridge (29) uit King's Langley (Engeland), radio-operator

• William David Hawkins (23) uit Gloucester (Engeland), navigator

• John Ceredig Jones (31) uit Llanon (Wales) bommenrichter

• Gerard Stanley Walters (22) uit Stratford (Engeland), boordwerktuigkundige

Kort na de crash werden de lichamen van Blake, Webber en Trollope door de Duitsers geborgen en op begraafplaats 'Lusthof' in Leusden begraven. Enkele dagen na de crash werden stoffelijke resten geborgen en op 23 april door de Duitsers begraven op de begraafplaats in Wapenveld. Deze waren niet geïdentificeerd zodat er formeel altijd sprake is geweest van vier vermisten. Na de oorlog zorgde de bevolking van Wapenveld voor een monument met als tekst: 'Hier rust een Engelsche vlieger. Hij viel voor onze bevrijding'.

Sanering

Vanwege de sanering van het Apeldoorns kanaal, moest de crashlocatie helemaal afgegraven worden om de aanwezigheid van zware munitie uit te sluiten. Deze operatie werd in september 2014 uitgevoerd. Daarbij werden de lichamelijke resten van vier mensen geborgen zoals na onderzoek van de Bergings en Identificatie Dienst van de Koninklijke Landmacht (BIDKL) kwam vast te staan. Deze lichamelijke resten zullen op dinsdag 28 juni met militaire eer worden begraven op de begraafplaats in Wapenveld

Expositie

Bij de berging in 2014, werd ook een grote hoeveelheid wrakstukken van het vliegtuig geborgen, zo'n 1500 kilogram. De belangrijkste onderdelen, ruim 200, werden in opdracht van de gemeente Heerde gecatalogiseerd door Greenhouse Advies. In de expositieruimte van Vrieze's Erfgoed is tot eind september 2016 een expositie van een deel van deze materialen te zien aangevuld met veel informatie over de zeven bemanningsleden. Deze is samengesteld door Wolter Noordman uit Heerde die nauwe contacten onderhoud met de nabestaanden.

Boekje

Door journalist Jan Nitrauw is in samenwerking met Uitgeverij Gelderland uit Epe een boekje samengesteld van 32 pagina's over de crash van de HalifaxDT795 en de gebeurtenissen die in de loop der jaren hebben plaatsgevonden. Dankzij medewerking van de gemeente Heerde krijgen alle kinderen van de groepen 7/8 van de basischolen in de gemeente Heerde dit boekje uitgereikt. Het is ook te koop op Vrieze's Erfgoed.